In de werkplaats van Roeland Brekelmans ademt alles hout. Het staat er vol met werkbanken en de wanden hangen vol handgereedschappen: zagen, beitels, gutsen, lijmtangen en schaven in allerlei vormen, soorten en maten. Brekelmans weet er feilloos de weg en geeft bij elk stuk gereedschap tekst en uitleg.
De werkplaats bevindt zich achter de brugwachterswoning van Roeland Brekelmans (60) in het Friese Akkrum. Oorspronkelijk waren het drie kleine arbeiderswoninkjes uit omstreeks 1800 die Brekelmans samenvoegde tot één grote werkplaats van 15 x 6 meter. Hij betrok de ruimte in 2007 en inmiddels staat het er dus bomvol. Met apparatuur, handgereedschap en zelfs een metaaldraaibank.
De vakman is geen geboren en getogen Fries, integendeel. Zijn wieg stond in Amsterdam en hij verhuisde als twintiger naar Friesland. ‘Mijn vrouw is een Friese, vandaar.’ In Amsterdam deed Brekelmans de meubelmakersvakschool. ‘Eigenlijk wilde ik architect worden, maar ik liep vast op het rekenwerk op de MTS Bouwkunde.’ Toen hij zijn alternatieve dienstplicht vervulde in een doveninstituut en daar meeliep met de technische dienst, ontdekte hij zijn passie. ‘Deze man – hij was in z’n eentje de hele technische dienst – bleek van alle markten thuis. Hij paste ook het meubilair aan en repareerde stoelen en tafels die kapot waren. Dat vond ik zo leuk dat ik na die alternatieve dienstplicht naar de meubelmakersvakschool ben gegaan.’
Prijs antiek gekelderd
Inmiddels bestaat het werk van Brekelmans (60) uit vier takken namelijk het maken en ontwerpen van massief houten meubels en objecten, restauratie van antieke meubelen, cursussen houtbewerking en workshops en ten slotte het maken en ontwerpen van gereedschap (schaven, beitels en zagen). ‘De laatste jaren krijg ik minder restauratiewerk van echt antiek aangeboden. De waarde van antiek is namelijk enorm gekelderd. Als opdrachtgevers me vragen of een secretaire het waard is om te restaureren, dan is dat vaak niet zo als je die waarde in geld uitdrukt. Wel als het gaat om de emotionele waarde die sommige spullen voor iemand kunnen hebben. Omdat dit mijn broodwinning is, moet ik wel een reële prijs vragen. Het is niet alleen mijn hobby.
Superleuk vind ik het om in oplossingen te denken en mijn handen het werk te laten uitvoeren. Daar geniet ik erg van en dat merk ik ook aan mijn cursisten. De meesten die hier komen om de basis van het houtbewerken te leren, hebben nog niet vaak iets met hun handen gemaakt.’
Het benodigde hout voor zijn werk koopt Roeland Brekelmans bij de lokale houthandel, de Akkrumse Houthandel en Zagerij. ‘Ik ben dol op donkere houtsoorten. Chenchen (antiaris) is mijn favoriet. Maar ik heb ook zelf een taxus gerooid waar ik veel van maak. Van een stammetje goudenregen heb ik ook een mooi schaaf gemaakt. Het is maar net wat ik heb liggen en waar ik zin in heb. Noten, teak? Voor mij maakt het niet uit.
Voor een klant maak ik momenteel een traphekje van essen. Helaas heb ik geen ruimte voor een grote houtvoorraad, maar iets weggooien kan ik niet. Van een klein stukje hout kan ik ook een schaafje maken. Daarin vind ik echt ontspanning.’ Terwijl hij vertelt, demonstreert Brekelmans verschillende type schaven: met een lage hoek (10 tot 20 graden), een middenhoek (35-40 graden), hoge hoek (50-75 graden) en de schraapschaaf met een hoek van 70 tot zelfs 95 graden. ‘Die gebruik ik tegendraads of bij warrige houtsoorten.’ Hij heeft ze in alle soorten en maken in allerlei houtsoorten. De kleinste heeft de afmeting van zijn pink, de grootste van zijn volledige onderarm. Zijn vak doorgeven doet de meubelmaker als leermeester. ‘Ik had dat bijna laten verlopen, maar heb het toch weer verlengd, mede om het vak in stand te houden. Dat is toch wel belangrijk.’
[…] Restaurateur Roeland Brekelmans maakt eigen gereedschap […]