Het jaar 2021 was een goed jaar voor de houtbranche. Zonder de coronaproblemen zou je misschien van een geweldig jaar spreken. Bij de brancheorganisaties overheerst de dankbaarheid niet in een sector te zitten waar de grote klappen vallen. Uitdagingen waren er in overvloed, maar over het algemeen sluiten de bedrijven in de houtbranche het jaar met positieve cijfers af. De grote vlucht die houtbouw in 2021 heeft genomen zorgt al helemaal voor een goed gevoel en trots. Met een hoop energie gaat de houtbranche 2022 tegemoet.
Paul van den Heuvel, directeur van de Koninklijke Vereniging Van Nederlandse Houtondernemingen VVNH en Centrum Hout, sluit het jaar met een bijzonder gevoel af. ‘Het is een jaar met coronaconsequenties en een bijzondere houtmarkt, maar ook het jaar van enorme aandacht voor houtbouw. De puzzelstukjes vallen op hun plek. Ik kijk er met plezier op terug.’ Bij de branchevereniging voor Interieurbouw en Meubelindustrie CBM is directeur Kees Hoogendijk iets minder positief: ‘Maar het glas is zeker halfvol. De lockdown levert weer zo’n vervelende economische schade op, maar het gaat naar omstandigheden wel goed in de branche’, aldus Hoogendijk. Hedy van Opzeeland, nu programma manager en per 1 april 2022 directeur van Koninklijke Hibin noemt het een ‘bizar jaar’ voor de bedrijven in de bouwtoelevering. ‘Het was voor de handelaren veel ad hoc schakelen om de tekorten in o.a. hout en plaatmateriaal op te vangen en de prijzen stegen hard.’
Resultaat onder druk
Typerend voor dit jaar van prijsstijgingen is de conjunctuurenquête van de VVNH (houtondernemingen) en Koninklijke Hibin (bouwtoelevering). Daarin is een omzetstijging van 20 procent zichtbaar bij de deelnemende bedrijven in de branche, maar er tegenover staat een stijgende winstmarge van ‘slechts’ 4 procent. Al zit ook daar een stijgende lijn in ten opzichte van het eerste half jaar van 2021, toen 2 procent. Wie niet oppaste zag zijn winst in rook opgaan door hogere inkoopprijzen.
De cijfers van CBM laten zien dat de meubelfabrikanten en interieurbouwers economische gezien goed door de crisis komen. Sinds de corona uitbraak is een duidelijke trendbreuk te zien in de neergaande lijn die sinds 2016 was ingezet. Het percentage bedrijven met omzetgroei is inmiddels weer flink gestegen, maar nog niet terug op het oude niveau van vijf jaar geleden. Kees Hoogendijk verwacht dat de weg omhoog zich komend jaar voortzet.
Houtmarkt
Stijgende vraag naar hout, ontwrichtingen door corona, tekorten en de torenhoge containertarieven dreven de houtprijzen enorm op in 2021. In de markverkenningen, te lezen in het gedrukte vakblad Houtwereld, was weinig goed nieuws te melden dit jaar. ‘Hectiek nog niet voorbij’, ‘beschikbaarheid nijpend’, ‘eindigen in onzekerheid’ was zo ongeveer de strekking van elk verhaal, maar hier en daar lijkt de markt ook wat te stabiliseren. Paul van den Heuvel zag in de timmerindustrie de problemen: ‘Waar de vaste klanten hun hout wel eerlijk verdeeld naar beschikbaarheid geleverd kregen, hadden bedrijven zonder vaste leveranciers soms moeite om aan materiaal te komen.’
De juristen van CBM hebben dit jaar ondernemers in de meubelindustrie bijgestaan om zich goed te wapenen tegen die oplopende grondstofprijzen, zodat de winst niet verloren ging. In alle sectoren passen bedrijven nu hun marges aan voor 2022. Sommige bedrijven die jaarlijks vaste prijzen in hun brochures plaatsten, doen dat nu niet meer.
Door corona kwam digitalisering in 2021 in een stroomversnelling, zegt Hedy van Opzeeland van Hibin. ‘Standaardisering van productdata in de handel was al een thema, maar het door corona gestegen belang van de webshop maakte een versnelling noodzakelijk. Wij hebben handelaren geholpen bij het faciliteren daarvan.’
Houtbouw
Houtbouw, circulair en biobased, werd in 2021 alom veel bekender. Prefab en houtskeletbouw nam een enorme vlucht. Er schieten allerlei innovatieve startups uit de grond, maar ook de grote bouwers sluiten aan. De prachtige prijswinnende gebouwen die dit jaar zijn opgeleverd en de vele samenwerkingsverbanden die zijn gesloten, smaken naar meer. ‘Het is heel mooi hoe alle partijen zich in 2021 hebben gevonden in hout en de noodzaak daarvan inzien. Het is een erkenning voor ons uit alle hoeken,’ zegt Paul van den Heuvel die zich namens Centrum Hout en Hout. Natuurlijk van nu inzet voor bouwen met hout. ‘De puzzelstukjes vallen op hun plek, al moet de komende jaren nog wel het juiste puzzelplaatje worden gelegd. Wat betreft woningen in houtbouw willen we naar 50%, maar dat is nog een lange weg.’
Circulair en biobased zijn de woorden van het jaar in de houtbranche en dat zal in 2022 niet veel anders zijn. Zo vraagt belemmerende wet- en regelgeving aandacht in 2022. ‘Biobased materialen vragen om aangepaste rekenmethodes om milieuprestaties te bepalen. Co2 opslag moet daarin correct meegenomen worden,’ aldus Paul van den Heuvel. CBM wil de meubelindustrie en interieurbouw klaar maken voor de toekomst. ‘We willen van de meubelindustrie een circulaire branche maken. We introduceren komend jaar bijvoorbeeld Wood Loop, een innovatieve organisatie die elke houtverwerker, retailer en plaatmateriaalproducent in staat stelt om MDF- en spaanplaatresten gemakkelijk te recyclen,’ zegt Kees Hoogendijk.
Vakmensen
Om al deze ambities waar te maken heb je wel vakkundig personeel nodig. Naast hoog ziekteverzuim door corona is het moeilijk om nieuw personeel te vinden, laten alle branche organisaties weten. De record lage werkloosheid helpt daarin niet mee. In november 2021 kwam het aantal werkelozen op 251.000. Dat is 2,7 procent van de beroepsbevolking, het laagste maandcijfer sinds de start van de meting in 2003. De brancheorganisaties zien personeel en (eigen) vakopleidingen daarom ook als speerpunt voor 2022, net als het nieuwe kabinet overigens.
