Per dienst van acht uur produceert Akab uit Hoensbroek 120 deurrompen. In de beginjaren werden die handmatig gemaakt. Nu staan er 14 robotarmen in de productiehal en komen er nog zeker vier bij. Met als doel de productie uit te breiden zonder groei van het huidige personeelsbestand. Maar ook voor de mensen wordt goed gezorgd. Iedereen is elke week twee uur doorbetaald vrij.
Akab Deuren uit Hoensbroek verhuisde in coronatijd naar het huidige bedrijfspand; een stap van 1.200 naar 4.000 vierkante meter. Nu liggen er plannen om achter de huidige hal nog eens 5.000 vierkante meter bij te bouwen. Van de bouwdip heeft het bedrijf geen last, integendeel. ‘Wij maken deurrompen die met name voor renovatie worden gebruikt, die markt zien we fors groeien’, stelt Rowen Potma (22). Samen met zijn broer Tren (20) heeft hij de dagelijkse leiding. Rowen doet sales en Tren is verantwoordelijk voor de productie bij Akab.
Een bedrijf – door hun vader opgericht – dat onder private label deurrompen maakt voor bijvoorbeeld PontMeyer, Multiplaat, BMN en BouwCenter. Desgewenst printen ze de klantnaam op de deur, inclusief een qr-code die linkt naar de verwerkingsinstructies. Zo’n dertig procent van de deuren is massief en wordt opgebouwd uit okoumé platen en een aluminium stabilisatielaag. Het overige deel bestaat uit isolatiedeuren met een frame van meranti. De meest verkocht deurromp is de Alu-Iso deur met naast het hardhouten frame een aluminium dampremmende laag, een strook LVL, een stabilisatiestrip, XPS-schuim en dekplaten van okoumé. Door de verstevigde opbouw trekt de deur niet krom. ‘Met alle donkere verfkleuren die nu de trend zijn, is dat een voordeel.’ Klanten kunnen ook aankloppen bij Akab voor maatwerk deuren of deuren met een Tricoya toplaag. Sinds deze zomer is het hout voor de Alu-Iso deuren 100 procent FSC. Voorheen was dat 70 procent.
Robots met een naam
Het bedrijf valt op door een verregaande graad van robotisering. In de hal in Hoensbroek staan 14 robotarmen die al het zware werk uit handen nemen van de personeelsleden en daarnaast het productieproces versnellen. De robots hebben allemaal een naam. Zo kan Vanessa het plaatmateriaal voor het produceren van de deuren picken uit een van de 28 vakken en klaarleggen voor de productiestraat. Maar de robot controleert de platen ook op kwaliteit en indien nodig draait Vanessa de platen ook om, zodat de juiste kant naar boven is gericht. Robot Stephan JR produceert volledig automatisch de frames van de deuren, dit met toepassing van moderne cameratechnieken.
Het losse plaatmateriaal wordt vervolgens door Lucy, de lijmrobot, verlijmd tot een deurromp. Hierbij krijgt Lucy ondersteuning van Lotte en Evelien, eveneens robotarmen. Laura is de zaagrobot en zaagt de deuren op iedere gewenste maat. Rondom gaat er altijd 2 cm van de deur af.
Kosten van een robot
Akab heeft als uitgangspunt dat een robotarm niet duurder mag zijn dan het jaarsalaris van de arbeidskracht die hij bespaart. ‘Kan de robot één arbeidsplaats besparen? Dan gaat het om één jaarsalaris. Vervangt hij twee mensen? Dan twee. We beperken onze investering door te werken met refurbished robots uit met name de auto-industrie. Die worden gereviseerd en opnieuw geprogrammeerd. Ze kunnen echt nog jaren mee. Eens per twee jaar voorzien wij ze vervolgens van nieuwe olie en vet. Werken met gereviseerde robots scheelt ook in levertijd.’
14 robots en 9 mensen
Op de vraag waar de naam Akab eigenlijk voor staat zegt Rowen Potma ‘Altijd kwaliteit, altijd beter’ om lachend te vervolgen dat het is afgeleid van ‘aluminium kokers en aluminium beplating’. De broers Potma waren al jong te vinden in het bedrijf van hun vader die begon als handelaar in bouwmaterialen. Daarnaast maakte hij keukenbladen voor buitenkeukens. Het leek dik massief marmer, maar schijn bedriegt. Door het XPS-schuim aan de binnenkant waren ze juist heel licht. ‘In 1997 vroeg een regiodirecteur van PontMeyer of hij dit schuim ook in deuren kon verwerken. Massieve deuren waren onwijs zwaar.’ Het scheelt ongeveer 8 kilo per vierkante meter. Zo’n 16 kilo per deur.
In het begin lijmde Potma senior de dekplaten in met een verfrolletje, een pak OSB platen vormde de pers. Toen de vraag naar de lichtere deuren toenam, bedacht hij al snel dat hij de productie moest opschalen. Maar ook toen al waren er in de regio nauwelijks vakmensen met affiniteit voor hout te vinden. Uiteindelijk ging Potma daarom werken met robotarmen. ‘We begonnen met eentje die platen oppakte voor de lijmstraat. Waarbij we twee arbeidskrachten uitspaarden.’ Het idee werd verder uitgerold en inmiddels maakt Akab 120 deuren per dienst met inzet van 14 robots en een personeelsbestand van 9 fte, inclusief kantoor. ‘De kennis van het programmeren kopen we in, het plaatsen en aansluiten van de robots is in eigen beheer. Wat betreft stroomverbruik: dat daalt, vorig jaar met 38 procent! De lijmwals die we voorheen hadden verbruikte vele malen meer stroom dan de lijmrobot.’
Frezen met een robot
In de productiehal staan twee nieuwe robots klaar voor de volgende stap in het proces. Daar worden eind dit jaar nog eens twee aan toegevoegd. ‘We gaan als service de deuren ook frezen voor onze afnemers. Online voeren ze precies de maatvoering in, de deuren krijgen in de productie een chip, de robot leest de informatie van die chip en voert vervolgens de gewenste freeshandelingen uit voor bijvoorbeeld een driepuntssluiting of een raamopening. Wij zien de vraag naar bewerkte prefab deuren gewoon toenemen en daar willen we een antwoord op bieden. Klanten kunnen zelfs via camerabeelden meekijken als Linda de deur freest. Leek ons grappig!’
Hoewel het nu goed gaat met Akab en zowel omzet als afzet flink in de lift zitten, ging dat niet zonder slag of stoot. Akab is gestart in de crisistijd en kende ups en downs. ‘We hebben goed gekeken naar ons proces en de opbouw van de deuren, we hebben doorontwikkeld en verbeterd. Door samen te werken met goede partners hebben we hier een heel ander type bedrijf neergezet. Nu kunnen we alleen maar trots zijn op wat we al hebben bereikt en de plannen die er liggen.’ Eén van die downs was gek genoeg juist de invoering van de eerste robot. ‘Dat verliep niet geheel vlekkeloos’, erkent Rowen Potma. ‘De eerste maanden stond hij namelijk gewoon stil… Onwennig, onbekend. Toen hij ging draaien zagen de medewerkers dat de robot hen veel tilwerk uit handen kon nemen. En zo wenden ze er langzaam aan. Wij kunnen echt niet zonder onze medewerkers. De robots moeten nog steeds aangestuurd worden.’
Tips voor aanschaf robot
De broers Potma adviseren andere bedrijven die robotisering overwegen om het gewoon te doen. ‘Overwin de koudwatervrees en ga het doen. Waarom zou je wel een CNC-machine kopen van 300.000 euro en geen robotarm? Kijk goed waar je knelpunten liggen in de productie en bepaal of een robot kan helpen. Wij gaan onze deuren frezen met een robot in plaats van met een CNC. Als tip wil ik meegeven om in ieder geval een betrouwbare partner te zoeken met de juiste kennis van de techniek en programmering.’ Voordeel van Akab is dat Potma senior zich volledig richt op de techniek. Monique is verantwoordelijk voor de administratie, waardoor Tren en Rowen zich kunnen focussen op de zaak. De broers zijn tevreden over deze taakverdeling en hebben het naar eigen zeggen goed geregeld. ‘Er staan duidelijke afspraken in de aandelenovereenkomst en ieder heeft zijn eigen verantwoordelijkheden.’
Personeelsbeleid Akab
De medewerkers van Akab zijn allround inzetbaar; ze kunnen alle robots bedienen. ‘We kunnen makkelijk schuiven met medewerkers omdat de robots in de basis hetzelfde geprogrammeerd zijn. Ons personeelsbestand is jong, de oudste is 29! Fysiek zwaar werk is hier helemaal overgenomen door robots. Het is in 2023 echt niet meer nodig om medewerkers continu platen of planken te laten tillen. Robots krijgen geen rug- of schouderklachten!’
Akab zorgt naar eigen zeggen goed voor haar mensen. ‘Salaris is één ding. Dat moet goed zijn, maar voor onze generatie medewerkers tellen ook andere zaken. Zoals de eigen verantwoordelijkheid in het bedrijf, we betrekken onze mensen bij nieuwe ontwikkelingen en leggen onze keuzes uit. Op vrijdag stoppen we om half drie maar ze krijgen doorbetaald tot half vijf. Op die dag verzorgen wij ook de gezamenlijke lunch. Daarnaast doen we leuke teamuitjes naar bijvoorbeeld een pretpark. We bekijken waar we onze medewerkers zoveel mogelijk kunnen ondersteunen, zowel zakelijk als privé. Natuurlijk krijgen ze bedrijfskleding en ook de sportschool betalen wij. Er ligt hier fruit en we zijn bezig met een fietsplan.’
De medewerkers hebben diverse achtergronden. Soms wel een opleiding. Soms ook niet. ‘Dat laatste is voor ons geen probleem. In onze ogen verdient iedereen een kans, ongeacht iemands achtergrond. Wij denken altijd out-of-the-box. Met personeel. Maar ook met onze robots. Telkens proberen we nieuwe dingen. Zeker met de huidige marktomstandigheden moet je blijven innoveren. Wij kunnen de woningbouw niet uit het slop trekken, maar we doen wel ons uiterste best om een zo groot mogelijk marktaandeel te behalen. En met het bewerkt aanbieden van onze deuren wordt onze afzetmarkt weer groter.’ Andere toekomstplannen liggen in export. ‘Nu zijn we actief in Nederland, België en het Caribisch gebied. Het Verenigd Koninkrijk en Scandinavië staan op het wensenlijstje. Genoeg te doen dus.’
Toiletplaten frezen
Als service product maakt Akab voor een klant ook toiletplaten. Hier hebben medewerkers geen omkijken naar: een robot pakt en freest platen uit. Alleen logistiek is hulp vereist door af en toe een nieuw pak platen klaar te zetten en gerede producten weg te rijden.
Meer foto’s Akab Hoensbroek
