Twee grote belangenorganisaties voor hout: de European Organisation of the Sawmill Industry (EOS) en de European Timber Trade Federation (ETTF), toevallig deze week bijeen in Oslo, zijn niet blij met de over elkaar heen buitelende plannen van de Europese Commissi over de EUDR. Er komt uitstel, een forse verandering met onduidelijke consequenties, of ‘voorzetting’. maar van wat?

Ze hadden nu juist eens gedacht om het niet over de EUDR te gaan hebben, de organisatie van de jaarlijkse Soft Wood Conference, die dit jaar in Oslo werd gehouden met ruim 270 aanwezigen. De EOS en de ETTF wisselen daar export- en importgegevens met elkaar uit en deskundigen geven lezingen over de markten in andere werelddelen. Beide internationale organisaties grijpen de gelegenheid ook aan om bestuurlijke vergaderingen van hun eigen internationale clubs te houden.
De EUDR leek op voorhand een gepasseerd station, die zou nu wel bijna ingevoerd zijn, was de veronderstelling. Maar vlak voor de conferentie kwam het voorstel om de EUDR weer een jaar uit te stellen, omdat de dataverwerking van de elektronische registratie de toeloop niet zou aankunnen. Daarop volgde op 22 oktober, terwijl de delegatieleden Oslo binnen stroomden, een volgend voorstel: invoering, maar met veranderde regels die ‘micro en zeer kleine bedrijven’ zullen ontzien en ook met minder verplichtingen voor de handelsbedrijven ‘down stream’.

Laatste kwartier

Twee beleidsmedewerkers, 1 van EOS en 1 van ETTF, kregen het laatste kwartier van de conferentie, op 23 oktober, om de stand van zaken toe te lichten. Belangrijk om zich te realiseren is dat, gegeven het tijdpad dat er nog open ligt, het nu voor het Europees Parlement een kwestie van ‘ja’ of ‘nee’ zeggen is. Het parlement was namelijk óók deze week bijeen en daarvoor was het voorstel te laat. De volgende zitting is pas in november, veel te laat om dan nog aanpassingen te bediscussiëren en uit te laten zoeken, vertelden ze.
Het nieuwste voorstel tekent het krachtenveld waarin de Europese Commissie zich beweegt. Hoe zwaar de argumenten tegen de technische uitvoerbaarheid meetellen is niet helemaal duidelijk. De groene partijen en ook ngo’s als Greenpeace en WNF hebben zich enorm opgewonden over het uitstel van de invoering van de EUDR. Ze rekenden uit hoeveel verlies aan bomen dat zal opleveren en vrezen zelfs afstel. En die vrees is niet helemaal ongegrond nu de conservatieve vleugel in de Parlement aan invloed wint. Die wil minder bureaucratie en alle partijen willen de administratiedruk op kleine bedrijven verminderen.

Microbedrijven met veel omzet

EOS en ETTF hebben elkaar gevonden in hun tegenstand tegen dit én het vorige voorstel. Tegen het uitstellen van de EUDR met een jaar zijn ze niet heel fel gekant. Het benadeelt weliswaar de bedrijven die al veel voorbereiding hebben getroffen, maar niemand, zeker niet in de naaldhoutwereld, ziet veel nut in de nieuwe ontbossingswetgeving. Tegen de nu voorgestelde versoepeling van de regels voor downstream handelaren is men ook niet sterk. Maar er zijn wel vragen. En in ieder geval is men tegen het onderscheid tussen ‘micro en kleine bederijven’ en de rest. Omdat dit grote onduidelijkheid geeft, want hoe wordt dit gemeten? Vooral in de handel zijn relatief kleine bedrijven die toch grote hoeveelheden hout ex- of importeren. Verder lijkt het idee nu te zijn dat alleen de eerste die het hout op de markt brengt dient te voldoen aan alle appliance regels, hiervoor een registratienummer verkrijgt en dat wordt dan in alle volgende stappen in de keten doorgegeven. Die bedrijven moeten het nummer wel ook weer allemaal registreren, maar hoeven daar verder niet veel meer aan te controleren. Wat gaat dat bij controles betekenen?

De facto uitstel?

Er zijn, kortom, nog veel vragen en punten van kritiek, waarvoor eigenlijk geen tijd meer is. De Europese Commissie heeft al laten weten dat als niet één van beide recente voorstellen (uitstel ofwel aanpassing) wordt aangenomen, de zaken zullen blijven zoals ze zijn. Maar wat deze omnieuze uitspraak betekent is ook al niet duidelijk: komt er dan alsnog een invoering van de ‘oude’ EUDR, of volgt er dan een niet-invoering per 1 januari en is er dus de facto een uitstel of misschien wel afstel. De EOS en ETTF besloten hun kritiek en lobbyinspanningen op elkaar af te stemmen.

Vermoedelijk zal er de komende dagen en maanden nog veel over de aarde en status van de EUDR te melden zijn.