Onlangs stak Fruytier hout zo’n 45 miljoen euro in een pelletfabriek en het upgraden van een biomassacentrale. En zo’n 10 miljoen euro in nieuwe machines voor de productie van gevingerlast hout en gelamineerde balken. Ze bouwen doorlopend bij op de bestaande terreinen en kopen andere bedrijven. De nieuwe ceo: ‘We investeren vooral in het op kwaliteit houden van de huidige productie.’
Het familiebedrijf Fruytier beweegt zich in de hele houtketen. Het verzaagt rondhout (vuren en douglas uit België, Duitsland en Frankrijk, (FSC of PEFC), droogt, impregneert of dompelt de balken en planken, vingerlast en lamineert ze. Ook bouwt het bedrijf met hout. Van de prefabricage van losse hsb elementen tot de realisering op locatie van complete houten draagconstructies. Het zaagsel uit de productie wordt verwerkt tot houtpellets die grotendeels worden verstookt in een eigen biomassacentrale. Deze elektriciteitscentral is goed voor 9 megawatt per jaar. Fruytier is dus ook leverancier van groene energie.
David Fruytier (links) wil de dagelijkse leiding over het bedrijf niet overnemen van zijn vader Pierre Fruytier (rechts). Daarom is Gré- gory de Jacquier de Rosee (midden) aangetrokken als ceo.
Bosbranden en handel
Het bedrijf in Marche-en-Famenne in de Waalse Ardennen, met circa 730 medewerkers in dienst, is in twee generaties opgebouwd. De grootste groei kwam onder leiding van twee broers, de huidige dga Piet (die Pierre wordt genoemd) en zijn broer Herman Fruytier. Herman liet zich een paar jaar geleden uitkopen. Pierre Fruytier: ‘Onze vader, André, woonde in Vlaanderen en had een technisch beroep in de landbouwmechanisatie. Maar in 1946 zag hij kans een grote partij hout op te kopen na een grote bosbrand in de buurt van Poppel.
Hij was van plan dat hout als brandhout te verkopen, maar de Belgische regering verplichte hem om het rondhout aan de steenkoolmijnen te leveren. Die waren door de Duitse bezetters bij hun terugtocht onder water gezet en moesten zo snel mogelijk gerenoveerd worden om de energiezekerheid van België te garanderen. Het probleem was dat die mijnbedrijven in eerste instantie helemaal niet in de geblakerde stammen van mijn vader geïnteresseerd waren. Hij moest er echt mee leuren. Daar werd hij zo chagrijnig van dat hij de stoute schoenen aantrok en de toenmalige minister vroeg om compensatie en een oplossing. Die compensatie kreeg hij en de mijnbedrijven waren zwaar onder de indruk dat ze van hogerhand de aanwijzing kregen om met mijn vader zaken te doen. Dat gaf ons bedrijf een vliegende start.’
De stammen worden in hoog tempo van boom tot plank of balk gezaagd.
Rondhout zagen, schaven en drogen plus Structurewood
André legde zich volledig toe op de houthandel. Hij verhuisde daarvoor met zijn gezin (vijf kinderen waaronder Heman en Piet) van Vlaanderen naar het Franstalige Marche-en-Famenne. Hij kocht rondhout uit de Waalse bossen rond de zagerij ‘op stam’ in en dat doet het bedrijf nog steeds. In de jaren zeventig namen de twee broers de leiding over en vanaf toen ging het crescendo. De huidige onderneming bezit twee productielocaties rond de Waalse plaats, ieder met meer dan twinitg hectare oppervlak.
De ene is een zagerij, waar het rondhout volautomatisch gemeten, gekeerd en verzaagd wordt tot balken en planken. De andere locatie omvat de schaverij en drogerij en daarnaast bevindt zich er de productie van gelamineerd hout onder de naam StructureWood. Verder heeft de groep een zagerij in Duitsland (Hochscheid) en één in Frankrijk (La Roche en Brenil). In België (nabij Bouillon) worden stammen douglas tot 1,3 meter doorsnede verzaagd. Het in- en verkoopkantoor bevindt zich in het Groothertogdom Luxemburg.
Grote hoeveelheden gedroogde lamellen worden geschaafd, bijvoorbeeld in mes- en groefverbinding.
Verdienen aan energie
De Nederlander Stephan Smits is als directeur verantwoordelijk voor de energiecentrale en voor de houtfabriek RSB van Fruytier hout. Dit staat voor voor Rabotage (schaven), Séchage (drogen) en Bois (hout). Smits solliciteerde na zijn mbo-opleiding 25 jaar geleden bij Fruytier, vond de liefde in Marche-en-Famenne en ging (dus) nooit meer weg. Hij verdeelt zijn werkdag tussen de schaverij en de vijftig kilometer verderop gelegen biomassacentrale.
De Nederlander Stephan Smits zwaait de scepter over het droog-, schaaf-, en impregneerbedrijf.
‘Fruytier was op zoek naar een zinvolle verwerking van al het houtstof dat we produceren, de biomassacentrale stond te koop. Daar was lange tijd niet in geïnvesteerd. Het is ook een lastig businessmodel als je je brandstof steeds moet inkopen en marge moet overhouden aan de verkoop van elektriciteit. Zeker met sterk schommelende energieprijzen. Voor ons ligt dat anders. Nu staat er een state-of-the art biomassacentrale, kunnen wij ons restmateriaal kwijt en verdienen we aan de energieverkoop.’
De drogerij en schaverij zijn ook geheel bij de tijd. Zo beschikt RSB over maar liefst veertien enorme droogkamers om grote partijen vuren, grenen en douglas in te drogen. De schaverij is een forse geautomatiseerde productielijn waarop het hout ook kan worden geprofileerd. Toen Houtwereld er was, werden planken met een tong- en groefprofilering gemaakt. Verder staan er twee autoclaven en een dompelbad voor het impregneren van (tuin)hout.
Vrachtwagens rijden af en aan. Fruytier levert dit hout aan professionele houthandelsbedrijven in Duitsland, Frankrijk en Nederland en ook aan doe-het-zelf ketens. Vooral aan die laatsten levert Fruytier pakken geschaafd hout met aan elke balk een eigen label met barcode, klaar om te scannen bij de kassa.
Frédéric Bertrand voor een vracht ronde, gelamineerde, draagbalken. Hij gaat over Struc- tureWood, dat vingerlast, lamineert en houtbouw monteert.
Structurewood van Fruytier hout
Pierre Fruytier prijst zijn hout graag aan als FLS: ‘Je hebt de Canadian Lumber Standard, die kent iedereen. En de Scandinavian Lumber Standard. Wij leveren evengoed maatvast kwaliteitshout, dus dat noem ik Fruytier Lumber Standard.’ Het grappige is, vertelt Smits, dat dit ook werkelijk door klanten zo is opgepikt. ‘Mensen die bloedserieus bepaalde maten volgens FLS bestellen.’
Een deel van het door RSB gedroogde en geschaafde hout gaat op hetzelfde terrein door naar de productiehallen van StructureWood. De broers Fruytier begonnen al zo’n 22 jaar geleden met het lamineren van hout. Toen nog onder de naam WoodLam, maar om naamsverwarring met concurrenten te voorkomen werd die naam veranderd in StructureWood.
In de hsb-hal gaat veel met de hand, omdat het steeds maatwerk is. Zoals ruim 1.000 gevelelementen voor een nieuw ziekenhuis.
‘In Nederland zijn we als leverancier van glulam nog niet heel bekend.’ Vertelt Frédéric Bertrand, directeur van dit deel van het bedrijf. ‘Wel kennen veel houthandelaren ons om ons gevingerlast hout, grenen en douglas.’ De productiestraat voor deze 13 meter lange balken is ook indrukwekkend: het binnenkomend hout wordt gekeurd en vervolgens volautomatisch verzaagd, gevingerlast, opnieuw geschaafd, gesorteerd, gestapeld en verpakt. De productie van gelamineerde balken vindt plaats in de reusachtige hal ernaast. StructureWood kan balken tot 41,5 meter lang persen in een dikte van 30 cm en een hoogte van 2,5 meter. Dat zijn best bijzondere afmetingen. Met grote CNC-machines worden ze op klantspecificatie gezaagd.
Gevelelementen ziekenhuis
Ook de benodigde stalen verbindingsmiddelen worden door het bedrijf ontworpen en door vaste partnerbedrijven gemaakt. In weer een andere hal worden op grote werktafels hsb-elementen gemaakt. Op het moment van ons bezoek bestaat het werk uit maar liefst circa duizend buitenmodel gevelelementen voor een nieuw ziekenhuis in Doornik, dat energieneutraal moet worden en bijzonder vormen heeft, waardoor de hsb-elementen met op CNC machines voorgefreesde houten delen met de hand moeten worden gemonteerd en van isolatie voorzien. Bertrand: ‘Wat StructureWood echt onderscheidt is dat we eigen constructeurs in dienst hebben. Die kunnen meedenken met de architect, het bouwbedrijf of de hoofdconstructeur en berekeningen uitvoeren en die rechtstreeks naar de productie vertalen. We beschikken over eigen montageploegen, we kunnen complete houten gebouwen ontwerpen en bouwen. Als daar CLT bij nodig is dan kopen we dat in, de rest van de benodigde houtproducten leveren we zelf.’
In België werkte StructureWood mee aan bijzondere gebouwen, zoals een parkeergarage in Antwerpen, die heeft een betonnen draagconstructie maar alle liggers zijn van zwaar gelamineerd hout gemaakt. Er is nadrukkelijk de ambitie om meer op de Nederlandse markt te gaan doen. De afstanden zijn kort en de Nederlandse ‘houtbouwrevolutie’ is niet onopgemerkt gebleven.
Familiebedrijf Fruytier hout leiden?
De hele operatie wordt sinds tien maanden aangestuurd door een ceo van buiten, Grégory de Jacquier de Rosee. Dga Pierre Fruytier is nog volop bij het bedrijf betrokken maar ziet wel in dat ook zijn pensioendatum ooit in zicht komt. Van zijn drie kinderen is alleen David Fruytier in de zaak actief. ‘Ik heb alles gedaan in het bedrijf, van aan de machines staan tot het rijden van vracht’, vertelt David, die bedrijfscommunicatie studeerde aan Belgische universiteiten.
‘Maar ik heb gezien hoeveel tijd mijn vader besteedt aan het bedrijf. Dat ben ik zelf niet van plan.’ Dus is gekozen voor een holding waarin de familie in het bezit blijft van de aandelen en De Jacquier de Rosee optreedt als zaakvoerder. David Fruytier neemt in het managementteam de bedrijfscommunicatie en de marketing voor zijn rekening. De Jacquier de Rosee: ‘Ik kom zelf niet uit het hout, hiervoor gaf ik leiding aan een ander familiebedrijf, dat in bouwmachines deed. Dus de bouw ken ik wel. Het is heel bijzonder om een familiebedrijf te leiden, je merkt de betrokkenheid van de eigenaren en de sfeer onder het personeel is ook bijna alsof het familie is.’
De productiestraat voor gelamineerde balken. StructureWood kan balken la- mineren tot 41,5 x 0,3 x 2,5 meter.
Steeds rustig groeien
Gevraagd naar de doorlopende bouwactiviteiten van het bedrijf en de grote investeringen van de laatste tijd zegt hij: ‘De investering in de biomassacentrale was nu eenmaal noodzakelijk, daar was veel vernieuwing nodig. En eigenlijk is dat ook ons beleid: we willen op een organische manier groeien. Daarbij staat steeds voorop dat we onze klanten flexibiliteit en kwaliteit kunnen bieden, snel kunnen inspelen op klantvragen. Daar ligt onze kracht ook. En door dat doel worden ook al onze investeringen in het bedrijf gemotiveerd: de productie optimaliseren zodat we aan alle klantwensen kunnen blijven voldoen, nu en in de toekomst.’
[…] Fruytier: alles van boom tot spant […]